چرا فرزندم تکالیف را انجام نمیدهد – جلسه اول تحمل کاری

موضوع جلسه اول :

تحمل کاری

یکی از مشکلات شایع برای والدین، انجام ندادن تکالیف مدرسه توسط کودک است. این امر می­تواند تا حد زیادی مادر و گاهی پدر را درگیر کند و مشکلات بسیاری برای آنها به وجود آورد. حالا سوال این است که:

این مشکل چرا به وجود می­آید و چکار کنیم درگیر این مسائل نشویم ؟

برای پاسخ به این سوال باید به بررسی دو موضوع مهم در این­ مورد بپردازیم:

اول: توانایی­های کودک خود را بررسی کنیم که این عامل به هیچ چیزی غیر از خود کودک و ظرفیت­های شناختی حرکتی مغز کودک بستگی ندارد. این عامل مختص خود کودک است و اگر ما چند فرزند داریم برای هریک متفاوت است.

دوم: عوامل وابسته به محیط( شرایط، موقعیت­ها، افراد و فضایی که کودک در آن پرورش پیدا کرده و در حال حاضر در آن حضور دارد.)

جهت درک مفهوم توانایی، بهتر است نگاهی به دو سال اول زندگی کودک کنیم. در ابتدا یک نوزاد با توانایی­های حسی- حرکتی- درکی- شناختی بسیار کم متولد می­شود و پس از گذشت هر ماه و حتی هر روز با تکامل مغز، نوزاد به سرعت از نظر درکی، شناختی، حرکتی و … رشد می­کند و ما نتایج تکامل مغز را به صورت آشکار می­بینیم، خصوصا در بخش حرکتی که از مرحله گردن گرفتن تا راه رفتن و … ادامه می­یابد و کاملا برای والدین درک و مشاهده آن ملموس است.

تمامی مهارت­های شناختی از جمله توجه و حافظه و… نیز مانند مهارت­های رشد حرکتی نیازمند تکامل و رشد هستند و باید میلیون ها اتصال نورونی برای هر کدام انجام شود تا این مهارت­ها آماده نوشتن تکالیف و انجام کارهای مدرسه شوند، درست مانند نوزاد تازه به دنیا آمده که باید میلیون ها اتصال ایجاد گردد تا قادر به راه رفتن شود.

کودک از همان ابتدا با هر رشدی در مغز ، مهارت­هایی را یاد می­گیرد و می­تواند کارها و تکالیف بیشتری را در محیط انجام دهد و با انجام هر تکلیفی اعتماد به نفسش برای انجام کارهای بعدی بالا می­رود.

یعنی وقتی می­نشیند، اعتماد به نفسش برای ایستادن بالا می­رود و پس از آن، برای ایستادن تلاش می­کند، پس هیچ­گاه نمی­تواند از گردن گرفتن بدون طی کردن مراحل نشستن و چهار دست و پا رفتن به ایستادن برسد.

مهارت­های شناختی نیز این چنین هستند و هیچ­گاه نمی­توانند از سطح ۱ به سطح ۱۰ پرش کنند و باید تکامل خود را مرحله به مرحله طی کنند و با گذر از هر مرحله، آمادگی و اعتماد به نفس برای ورود به مرحله­ی بعدی را کسب کنند.

پس اگر کودک بتواند تکالیف مدرسه را انجام دهد، این کار برایش لذت­بخش می­شود، چون با انجام هر تکلیف اعتماد به نفسش بالا می­رود.

یکی از مهم­ترین مهارت­ها در حوزه­ی انجام تکالیف مدرسه، تحمل کاری است. تحمل کاری یعنی کودک بتواند در یک فعالیت هدفمند فارغ از اینکه فعالیت را دوست دارد یا خیر بماند و آن را ادامه دهد.

تحمل کاری حتی در سنین پایین و در حدود سه سال قابل مشاهده است. کودکانی که نمی­توانند با یک اسباب بازی مدتی خود را سرگرم کنند و فقط اسباب بازی­ها را می­ریزند و پرت می­کنند ولی با آن­ها بازی نمی­کنند و یا حتی، در یک فعالیت به ظاهر ساده مانند غذاخوردن، نمی­توانند بنشینند و غذایشان را تمام کنند، در این مهارت دچار ضعف هستند و چنین کودکانی در مدرسه و هنگام انجام تکالیف با الزام۳۰ تا ۴۰ دقیقه تحمل کاری، دچار مشکل شدید می­شوند. بدیهی است که این مقدار از توانایی یک شبه ایجاد نمی­شود و نیازمند زمان است. مغز باید از طریق ارتباطات و اتصالات عصبی که در خود ایجاد می­کند ( اصطلاحا نوروپلاستیسیته گفته می­شود)  به این حد از تکامل برسد. این اتصالات، پس از ایجاد، باید با تکرار و تمرین محکم شود و همه این موارد باید قبل از رفتن کودک به مدرسه شکل بگیرد و این موردی نیست که یک شبه یا یک ماهه درست شود و نیازمند پروسه­ای طولانی مدت بوده که از سال­های قبل باید برای آن برنامه­ریزی شود.

در همان سال­های ابتدایی عمر کودک، به بازی­هایش دقت کنید و آرام آرام کودک را در بازی مستقل کنید، کودکانی که اصلا نمی­توانند مستقل بازی کنند به احتمال زیاد نمی­توانند مستقل مشق بنویسند.

باید با در نظر گرفتن سطح مهارت کودک و فراهم کردن زمینه برای رشد و پرورش آن، سعی کنیم خاطرات خوبی از سال­های تحصیل را برای کودک خود بجای بگذاریم.