رفع عادت های بد در کودکان مانند ناخن جویدن

اگر می خواهیم عادتی را در خود یا کودکمان تغییر دهیم لازم است بدانیم، عادت ها یک شبه ایجاد نمی شوند که بتوانیم یک شبه آنها را بشکنیم. پس باید با صبوری و احساس خوب برای این امر زمان بگذاریم.

در شروع مسیر بهتر است بدانیم عادت ها چرا ایجاد می شوند و چرا ادامه می یابند و چطور در مغز کنترل می شوند.

کورتکس پری فرونتال در لوب فرونتال ( لوب پیشانی ) برای قضاوت و تصمیم گیری و برنامه ریزی در مغز ما تخصص یافته است و مسئول انجام عملکرد های عالی مغز می باشد. از طرفی عقده های قاعده ای منطقه ای است که الگو های تکراری را شناسایی کرده و کنترل می کند. وقتی یک رفتار هدف گرا که مبتنی بر پاداش است (با هر بار انجام مغز بخاطر آن پاداش دریافت می کند و توسط کورتکس پری فرونتال کنترل می شود.) به میزان کافی تکرار  شود به عنوان یک الگوی تکراری توسط عقده های قاعده ای شناخته شده و به شکل رفتار عادتی در می آید.

پس تا اینجا معلوم شد که عادت ها حتی عادت های بد، برای ما پاداشی را به دنبال دارند و با قشر پری فرونتال کنترل نشده و توسط مناطق پایین تر مغز کنترل می شوند، به همین دلیل به صورت ناخودآگاه و اتوماتیک اجرا می گردند. عادت ها اغلب آن چنان ریشه دار می شوند که ما به انجام آنها ادامه می دهیم حتی اگر از آنها دیگر سودی نبریم.

انگلیسی است و دو بازو چپ و راست دارد.) آموزش T (این ماز شبیه حرف Tموش ها را در ماز

دادند موش ها با رفتن به سمت چپ، شیر و شکلات و با رفتن به سمت راست آب قند پاداش می گرفتند. وقتی به میزان کافی این رفتار پس از یادگیری تکرار شد موش ها عادت کردند که همیشه به سمت چپ بروند. در ادامه آزمایش، پاداش شیر و شکلات را حذف کردند اما باز هم موش ها به سمت چپ می رفتند. پژوهشگران یک قدم هم فراتر رفته و شیر و شکلات را با ماده تهوع آور کلرید لیتیم مخلوط کردند اما با کمال تعجب مشاهده کردند پس از چند بار تکرار با وجود اینکه موش ها از خوردن شیر و شکلات امتناع می کردند اما همچنان به سمت چپ می رفتند. این پژوهش نشان می دهد که عادت ها بسیار ریشه دار هستند و حتی زمانی که از انجام آن کار حس ناخوشایندی داشتند باز هم آن را انجام می دادند.

پس از آن با روش هایی خاص، بخشی از مغز موش که مسئول آن عادت بود را خاموش کردند و مشاهده کردند که موش ها دیگر به صورت عادتی به سمت چپ نرفته و به سمت راست می روند. این موضوع نشان داد که باید عادت قبلی از بین برود تا عادت جدید جایگزین شود.

پژوهشگران مشاهده کردند حتی در این زمان، می توانند با تشویق دوباره موش ها را به سمت چپ هدایت کنند و این  نتیجه بیان می کند که، عادت قبلی به طور کامل از بین نرفته و جایی در کمین است تا با مساعد شدن محیط، تشویق و … دوباره ظاهر شود.

Graybielالبته که اخیرا مطالعه ای در این زمینه انجام شد و تا حدی نتایج را متفاوت کرد. پروفسور

می گوید درست است که عادت ها مغز شما را برای انجام کارهای دیگر آزاد می کنند، اما همه مناطق مغز را آزاد نکرده و بخش کوچکی از کورتکس پری فرونتال، عادت ها را به صورت آنلاین کنترل می کند.

این مطالعه جدید، امیدی برای کسانی است که سعی در ترک عادت های بد دارند، زیرا نشان میدهد که عادت ها بطور کامل به صورت خودکار کنترل نشده و هر چقدر هم ریشه دار باشند، مناطق برنامه ریزی مغز می توانند آن ها را متوقف کنند.

در این مطالعات، برای دستکاری و تغییر عادت ها، حلقه عادت مطرح شد. این حلقه شامل سه بخش است :

1. نشانه : موردی که باعث تحریک رفتار عادتی می شود.
2. روتین : روال یک عادت، واضح ترین عنصر است، این همان رفتاری است که می خواهید تغییر دهید.

۳.پاداش : دلیلی است که مغز تصمیم میگیرد تا آن رفتار خاص را برای آینده بخاطر بسپارد. در واقع پاداش تقویت مثبتی را برای رفتار مورد نظر فراهم می کند و احتمال رخداد دوباره آن رفتار در آینده را  افزایش می دهد. پاداش می تواند هر چیزی باشد از خوردن یک شکلات یا احساس لذت و آرامش درونی.

برای تغییر عادت و برنامه ریزی مناسب برای آن، لازم است این حلقه را به خوبی بشناسیم.

در ابتدا باید به پنج سوال در مورد نشانه های عادت پاسخ دهیم تا بتوانیم موقعیت های دقیق رخداد عادت را تشخیص دهیم. وقتی فرد رفتار عادتی را انجام می دهد :

۱ . در چه مکانی قرار دارد؟

مثلا روی کاناپه است.

۲ . چه ساعتی از شبانه روز است؟

معمولا همیشه بعد از ظهرها که حوصله اش سر می رود این کار و انجام می دهد و ….

۳ . حالت عاطفی اش چگونه است؟

مثلا بیشتر وقت ها کسل یا مضطرب است.

۴ . چه فرد دیگری در اطراف اوست؟

در جمع های شلوغ و یا برعکس وقتی با مادر در خانه تنهاست.

۵ . معمولا چه اقدامی بلافاصله قبل از آن انجام می دهد؟

مثلا ابتدا به گوشه های ناخنش دست می کشد و اگر جایی به نظرش اضافه بیاید با دندان می کند.

پس از پاسخگویی دقیق به این سوالات درک شما به زمان هایی که این عادت رخ می دهد بسیار بیشتر شده و حالا می توانید به راحتی برای این زمان ها از قبل برنامه ریزی کنید.

باید برای این زمان های خاص یک رفتار جدید را در نظر بگیرید. اما قبل از انتخاب رفتار جدید بهتر است به این موضوع توجه کنید که آن رفتار باید پاداشی مشابه پاداش آن رفتار عادتی را برای فرد فراهم کند.

پاداش ناخن جویدن، اغلب احساس آرامش و رفع کسالت و بی حوصلگی و ایجاد لذت است.

پس با فرد در این باره گفت و گو کرده و رفتار جدید را طوری انتخاب کنید که دقیقا همین خصوصیات را داشته باشد.

می توانید در ابتدای صبح در مورد مضرات عادت قبلی و فواید عادت جدید با هم گفت و گو کنید و در کنار گذاشتن عادت بد با کودک خود همراه و جفت شده و شما نیز در کنارش یک عادت بد خود را کنار بگذارید و بدین طریق برایش انگیزه ایجاد کنید.

آخر شب قبل از خواب هر کدام خود را بررسی کرده و مواردی که سبب خارج شدن از مسیر ترک عادت شده را یادداشت کنید و به یکدیگر  یاد آور شوید که درست است ما امروز چند بار از مسیر خارج شدیم اما فردا یک روز جدید است و دوباره می توانیم شروع کنیم و عملکرد بهتری داشته باشیم. البته که باید پیشرفت های هرچند کوچک خود را در این مسیر دیده و به یکدیگر انگیزه دهید.

در ضمن، بهتر است بدانیم که در گذشته روزهایی بوده که ما اصلا این عادت را نداشتیم پس برای کنار گذاشتن این عادت لازم نیست به انسان جدیدی تبدیل شویم بلکه باید به آنچه در گذشته بودیم برگردیم.

شما با صبوری و استمرار در این مسیر قطعا می توانید به موفقیت برسید.

بصورت صوتی هم می توانید از این آموزش استفاده کنید.