چرا کودکم حاضر نیست اتاقش را مرتب کند؟

هنگامی که ما والدین از کودک مثلا هفت ساله خود توقع داریم تا اتاقش را مرتب کند و یا بعد از آمدن از مدرسه، لباس هایش را در کمد بگذارد، باید بدانیم که نظم هم مانند هر مهارت دیگر نیازمند یک سیر تکاملی بوده و به هیچ وجه یک شبه و با انجام یک تکنیک خاص در کودک ما ایجاد نمی شود بلکه ایجاد نظم و انضباط در کودک یک مسیر است که مانند هر رشد دیگری به صورت تدریجی ما را به نتایج مورد انتظار می رساند. زیرا مغز به هیچ وجه یک شبه اتصالات جدید را برای ما ایجاد نمی کند.

پس واضح است اگر می خواهیم کودک ما قادر باشد تا در ۷ سالگی اتاقش را مرتب کند لازم است این مسیر رشدی را از همان سال های ابتدایی که کودک شروع به بازی با اسباب بازی هایش کرده آغاز کنیم و مرحله به مرحله نظم را به او آموزش دهیم و بدیهی است اگر سیر تکامل و رشد را برای هر مهارتی به خوبی در نظر بگیریم دیگر برای آموزش نیازمند تهدید و تنبیه نیستیم.

باید در همان سال های ابتدایی عمر کودک، بازی را برایش طوری طراحی و تعریف نماییم که جمع کردن اسباب بازی ها، جزئی از بازی باشد و خودمان در این بخش با عشق و لذت همراهیش کنیم تا کودک بتواند بطور کامل آن را بپذیرد و از انجام آن مانند یکی از مراحل بازی، لذت ببرد.

در این سال ها خیلی از والدین به موضوع نظم فکر می کنند اما اغلب مسیر را اشتباه می روند و همیشه به کودک می گویند وقتی بازی ات تمام شد اسباب بازی هایت را جمع کن و اگر این کار را انجام ندهد از تهدید و گاها تنبیه استفاده می کنند و گاهی حتی قبل از شروع بازی از کودک قول گرفته که اگر اسباب بازی هایت را برایت بیاورم باید بعد از تمام شدن بازی آن ها را جمع کنی.

همیشه والدین با انجام این راهکارها، شکست بیشتری را در آموزش نظم به کودکانشان تجربه می کنند، اما چرا؟

والدین در تمامی جملات و راهکارها یک نکته را به کودک یادآور می شوند که جمع کردن اسباب بازی ها جز بازی نبوده، بلکه یک کار زجر آور است که در صورت انجام ندادن آن تنبیه می شوی و با این روش کودک روز به روز از جمع کردن اسباب بازی هایش بیش تر می شود. حال سوال این است که چرا والدین این کار را انجام می دهند؟

پاسخ بسیار واضح است، زیرا در ذهن خودشان هم جمع کردن اسباب بازی ها یک کار زجر آور است که در ادامه بیشتر توضیح می دهیم.

حالا اگر ما در سال های اولیه عمر کودک خود، مسیر را اشتباه رفته و الان در نقطه ای هستیم که کودک ۷ ساله ما نه تنها اتاقش را مرتب نکرده بلکه لباس ها و کتاب هایش را در گوشه و کنار خانه پراکنده می کند و این موضوع بسیار ما را آشفته و نگران کرده است و هر روز با تذکر، دعوا، تنبیه و گاهی پاداش می خواهیم مشکل را حل کنیم و خیلی سریع به کودکی برسیم که خودش به صورت خودکار اتاقش را مرتب کند، باید بدانیم که باز هم سعی داریم مسیر را اشتباه رویم.

در نقطه ای که کودک تمام وسایلش را در گوشه و کنار خانه پراکنده می کند تمیز کردن اتاق، مرحله و پله ای است که کودک ما قادر به طی کردن آن نیست، زیرا هنوز مراحل قبلی را به خوبی طی نکرده است. پس باید مرحله به مرحله و پله به پله در مسیر منظم شدن، کودک خود را رشد دهیم و در این مسیر موفقیت های هرچند کوچکش را دیده و عمیقا تحسینش کنیم.

مثلا ابتدا بگوییم فقط لباس ها و کتاب هایت در اتاقت باشد. در این مرحله دیگر به نظافت اتاق کاری نداریم و همین که وسایلش را از گوشه و کنار خانه جمع کرده او را تشویق می کنیم و از او راضی هستیم.

مرحله بعد می تواند فقط در مورد نظم کتاب هایش در اتاق شخصی اش باشد و در این مرحله دیگر کاری به نظم لباس هایش نداریم و در این مورد تذکری به کودک نمی دهیم و فقط بابت نظم کتاب هایش او را تشویق می کنیم.

و همین طور آرام آرام با تعریف کردن مراحل، کودک خود را به سطح مورد نظر می رسانیم و برای رسیدن به این سطح به هیچ وجه عجله نمی کنیم.

در هر مرحله یا پله باید دو مورد کلیدی را در نظر بگیریم:

1. فعالیتی که در هر مرحله برای کودک طراحی می کنیم نباید برایش سخت باشد و کودک با یک تلاش کوچک بتواند به راحتی به آن برسد و پس از انجام توسط کودک عمیقا او را تحسین کرده و ابدا به کارهایی که هنوز نمی تواند انجام دهد توجهی نمی کنیم.
2. زمانی یک مرحله تمام می شود و می توانیم با کودکمان وارد مرحله بعدی شویم که، کودک قادر باشد بدون تذکر ما به صورت خودکار، فعالیت های مربوط به آن مرحله را به خوبی انجام دهد.

روشن است جهت بهبود شرایط، لازم است زمان بگذاریم و کودکمان را آرام آرام در مسیر منظم شدن رشد داده و تشویق کنیم اما اگر نظافت در ذهن کودک ما ارزشمند نباشد در این مراحل با ما همکاری نخواهد کرد.

حال سوال این است که چه زمانی یک کار برای ما ارزشمند می شود؟

یکی از موارد رایج، زمانی است که آن کار در ذهن ما با لذت یا پاداش همراه باشد.

این در حالی است که زمان و وقتی که ما برای نظافت می گذاریم در ذهن اکثر ما زجر آور می باشد و شاید بدین دلیل است که کمتر پیش آمده ما شاهد کسی باشیم که با عشق کارهای مربوط به نظافت را انجام می دهد و از اینکه هر روز زمانی را برای انجام این کارها می گذارد لذت می برد.

والدین عزیز، اگر می خواهید کودک شما بدون تذکر، تهدید و تنبیه اتاقش را مرتب کند، تنها راهش این است که:

1. سیر تکاملی نظم را طی کرده باشد.
2. از انجام این کار لذت ببرد.

و نکته آخر : تنها راهی که سبب می شود کودک شما از انجام اینکار لذت ببرد این است که شما از انجام امور مربوط به نظافت عمیقا لذت ببرید.

بصورت صوتی هم می توانید از این آموزش استفاده کنید.